Szanowni Państwo!
Z uprzejmą prośbą zwraca się Helena Kazancewa – wykładowca języka polskiego z Białorusi.
Mam kłopot z wyjaśnieniem moim studentom tego, jak się tworzy formy trybu rozkazującego. A właśnie co dotyczy czasowników kończących się zbiegiem spółgłosek, ostatnią z których jest spółgłoska wargowa.
W podręcznikach dla obcokrajowców, które są mi dostępne, używa się dwóch reguł:
1. Jeśli temat czasownika kończy się spółgłoską wargową, przy tworzeniu rozkaźnika temat twardnieje: zrób, kip, mów itd.
2. Jeśli temat czasownika kończy się zbiegiem spółgłosek albo nie tworzy sylaby, dodaje się sufiks –ij (-yj): rwij, śpij, drzyj, zamknij, marznij, poślij.
Wytłumaczywszy w ten sposób (byłam pewna, że powiedziałam wszystko), przy układaniu testu sprawdzającego zastosowałam między innymi czasowniki: martwić się, nakarmić, załatwić, wątpić, zrozumieć i poprosiłam o utworzenie form trybu rozkazującego od nich.
Zgłupiałam, kiedy, zacząwszy sprawdzać, zobaczyłam formy, utworzone od tych czasowników za pomocą sufiksu –ij. Studenci zrobili niby wg reguł (przynajmniej tych, które podałam), a mimo to, zrobili źle.
Może gdzieś w gramatykach jest taka reguła (której nie spotykałam, nie znam), że przy tworzeniu trybu rozkazującego sufiksu –ij nie dodaje się do tematów, zakończonych zbiegiem spółgłosek, jeżeli ostatnią spółgłoską tego zbiegu jest spółgłoską wargową? Czy ja mogę podać to studentom jako regułę, czy to jest zbieg okoliczności, i zdarzyło mi się w jednym zadaniu przez przypadek nazbierać tyle wyjątków? Czy istnieją jeszcze podobne przykłady? Może to tylko jakaś tendencja, dopiero obserwacja, którą trzeba by sprawdzić, zanim będzie się opowiadać z pewnością?
I, zresztą jak wyjaśnić sytuację z parą aspektową rozumieć – zrozumieć, gdzie oba czasowniki należą do IV (III) koniugacji (poprzednie „kłopotliwe” słówka należały do II), przy czym forma rozumiej jest utworzona zgodnie z regułami od tematu 3 os. l.mn. (rozumieją), formę zrozumiej uważa się za dopuszczalną (choć miałaby być taka wg reguły), a zrozum jest formą normalną i powszechną? Co jest z czasownikiem weź (I), utworzonym od tematu weźm’, gdzie spółgłoska wargowa w wygłosie ginie? Czy to jest jedyny wyjątek, czy istnieją podobne czasowniki?
Przepraszam Państwa za kłopot i długie tłumaczenie, wiem, że zadaję chyba niełatwe pytanie. Bardzo proszę o pomoc.
Z serdeczną wdzięcznością,
Helena Kazancewa

Szanowni Państwo,
co sądzą Państwo o słowie konkludywnie? Słowo to pojawia się często, szczególnie w tekstach naukowych, również tych tworzonych przez polonistów, przede wszystkim historyków literatury. Wydaje się, że słowo to nie znaczy tego samego, co leksem konkluzywny, który słowniki rejestrują. Zresztą w sieci pojawia się również słowo konkluzyjnie. Prosiłbym o normatywne odniesienie do tych słów.
Z wyrazami największego szacunku
Derec Yellow

Czy istnieją jakiekolwiek przesłanki mogące rzucić światło na etymologię polskiego słowa „guziec”? Skąd w naszym języku taka nazwa tego afrykańskiego zwierza? Pozdrawiam ze Śląska.

Spotkałem się z nazwą Prodnia , jest to nazwa ulicy w miejscowości Jarużyn koło Bydgoszczy. Prócz tego jest też określenie w przewodniku turystycznym „Spójrz w Oczy Jarużyna, poznaj tajemnice uroczyska Prodnia”. Mam pytanie, co właściwie określa ten wyraz.

Z wyrazami szacunku

Stefan Kantorski

Dzień dobry. Bardzo proszę o wyjaśnienie, w jakim miejscu w spisach alfabetycznych należy umieszczać wyrazy (nazwiska) rozpoczynające się od liter, których nie ma w polskim alfabecie. Chodzi mi tutaj o takie litery, jak C lub S z różnymi „daszkami”, niemieckie „umlauty”, szwedzkie literki z małymi kółeczkami u góry itp. Czy je traktować, jakby nie miały tych dodatków, i umieszczać między innymi wyrazami na S, C itp., czy raczej – po zakończeniu spisu – dajmy na to, na S – sporządzić spis na Ś (to jeszcze polski alfabet) i dopiero spis na S z daszkiem? To drugie wydaje mi się bardziej sensowne, ale spotykam często tę pierwszą wersję.
Z pozdrowieniami

Szanowni Państwo,

często jestem zmuszony zapisać treść wypowiedzi rozpoczynającej się od „tak że”, „chyba że” - wówczas przecinek powinien zostać pominięty przed partykułą „że”?

Wiem, że nie powinna mieć miejsce taka sytuacja, ale muszę wiernie zapisywać daną treść, gdzie wspomniany spójnik występuje na początku zdania.

Z góry dziękuję.

Dzień dobry!
Czy wymowa ogólnopolska to tylko wymowa warszawska? Wiem, że regionalizmy nie są nieprawidłowościami językowymi, wobec tego czy ich stosowanie jest zgodne z wymową ogólnopolską? Czy gwara ludowa jest zgodna z normą ogólnopolską?
Dziękuję i pozdrawiam.